Reine dyr
Auka fokus på dyrevelferd og hygiene gjennom slakteprosessen, har medført strengare vurderingar i høve til ”hygienetrekk” for slaktedyr.
det lettare å halde dyra reine. Reinhald
er knytt til både fôring, stell og rein-
haldsrutinar, samt til hus og innreiing.
Av: Karl Vie, rådgjevar storfe
Vi vil i denne artikkelen fokusere på driftsmessige tilhøve som kan slå positivt ut i arbeidet for å halde dyra reine.
Det er mange grunnar til å halde dyra reine:
- Møkkete dyr kan ha dårlegare velferd som igjen medfører nedsett tilvekst og produksjon.
- Huda er eit viktig biprodukt som har betyding for utbetalingsprisen på kjøt.
- Reine dyr er grunnlaget for hygienisk slakting og dermed for slakteskrottar med lågt bakterieinnhald og god haldbarheit.
- Reine dyr er eit resultat av samspel mellom planløysing av fjøs, fjøsmiljø og fôring og stell.
Dersom dyra er skitne, er det viktig å finne ut kvifor. Fylgjande faktorar må vurderast:
-
- Fôring
- Stell og reinhaldsrutinar
- Hus og innreiing
Fôringa
Har ein problem med at dyra vert skitne vil konsistensen på møkka ha stor betyding. Blaut avføring vil føre til skitnar dyr. Det er derfor viktig å sette saman fôrrasjonen slik at vomma fungerar godt. Her vil både samansetting av fôrmidlar og tildeling kunne ha betyding. I tillegg vil mengde tørrstoffet i foret kunne påverke reinhaldet.
Grovfôr med høgt tørrstoff gjev normalt reinare dyr enn grovfôr med lågare tørrstoff.
Forsøk frå m.a. Irland syner at bruk av poteter i fôringa går att på mange bruk med skitne dyr, men årsak/verknad er uklar.
Bruk av myse vil og medføre blautare gjødselkonsistens på grunn av at mysa inneheld mykje mjølkesukker. Ved bruk av myse til storfe bør ein derfor fôre grovfôr med høgt tørrstoffinnhald og fôr med mykje struktur (halm, seint hausta gras). I tillegg vil myse og anna fôr med lågt tørrstoff medføre at dyra får i seg mykje veske og dermed vil urinproduksjonen auke og ein vil få eit våtare miljø i bingane. Det vil vere negativt i høve reinhaldet.
Stell og reinhaldsrutinar
Langhåra dyr vil verte lettare skitne enn korthåra dyr. Derfor bør ein, om mogleg, klippe dyr som har vore ute på beite om sommar/haust. Desse bør klippast kort tid etter innsett. Temperaturen i fjøsen vil og ha betyding for hårsetnaden. Dyr i uisisolerte hus vil utvikle meir hårsetnad enn dyr i eit varmare isolert hus. Høg fôringsintensitet medfører høg varmeproduksjon hjå dyra. Derfor vil dyr som er sterkt fôra utvikle mindre hårsetnad enn svakare fora dyr. Samtidig vil ofte meir intensiv fôring føre til blautare gjødsel.
Tilstrekkeleg ventilasjon i husdyrrommet slik at ein unngår fuktig klima i fjøsen, vil vere eit godt bidrag for auka reinhald. Gode rutinar ved bruk av strø vil gjere det lettare å unngå skitne dyr. Kva som er rett strøbruk vil variere, avhengig av planløysing.
Hus og innreiing
Bygningsløysing og innreiing vil ha stor betyding for reinhaldet av dyra. Det vil vi komme tilbake til i ein seinare artikkel.
